Klinisch onderzoek paard
Het is ontzettend handig wanneer je een basis klinisch onderzoek of een gezondheidscheck van je paard zelf kan uitvoeren.
Oke, ik geef het maar meteen toe; ik ben een control freak!
Toen Fred pas geleden koliek had en we in afwachting waren van de dierenarts vond ik het zo frustrerend dat ik niets anders kon doen dan wachten.
Toen ik dat vertelde aan mijn dierenarts, vertelde ze me dat ik alvast een basis klinisch onderzoek of gezondheidscheck mag doen terwijl ik op haar wacht. In plaats van zeggen dat ze moet komen omdat mijn paard ziek is of pijn heeft, kan ik haar na de gezondheidscheck al meer vertellen over de toestand van mijn paard. Natuurlijk controleert de dierenarts dat zelf ook tijdens haar bezoek.
Als je deze gezondheidscheck regelmatig bij je paard doet, ook als hij gezond is, krijg je een heel goed beeld van de algemene gezondheid van je paard en weet je direct wanneer er iets mis is!
Snelle basis klinisch onderzoek gezondheidscheck van je paard stap voor stap
Ademhaling
We beginnen met de ademhaling van het paard, hierbij moet je wel iets rekening houden met leeftijd, omgevingstemperatuur, dracht, stress en inspanning. De ademhalingsfrequentie is het best te beoordelen door iets schuin achter het paard te gaan staan, en te kijken naar de beweging van de buik en borstkas. Na afloop van inspanning moet de ademhalingsfrequentie bij voorkeur binnen een ½ uur tot 1 uur terug zijn bij de normale rustfrequentie.
Ademhalingsfrequentie: 8 – 14 ademhalingen per minuut in rust bij een volwassen paard.
Hartslag
Leg de topjes van je wijs-, middel- en ringvinger op de slagader die aan de binnenzijde van de onderkaak van binnen naar buiten loopt. (kuiltje in kaak) Duw vervolgens de slagader met de vingertoppen zachtjes tegen het onderliggende bot tot je de hartslag duidelijk voelt. Met een stethoscoop kan je ook naar de hartslag luisteren. De stethoscoop wordt aan de linkerzijde van het paard achter het voorbeen, de elleboogpunt gelegd. Je moet soms wel even zoeken en je mag de stethoscoop best wel aandrukken. Het luisteren naar de hartslag met de stethoscoop is echt iets wat je even onder de knie moet krijgen, is mijn ervaring. Bij het beluisteren van het hart met de stethoscoop hoor je continu Brrt-tup, de hartslag van een paard klinkt dus anders dan dat van een mens!
Tijdens inspanning (bijvoorbeeld een cross) kan de hartslag oplopen tot wel 240 slagen per minuut, toch moet de hartslag na inspanning binnen 30 minuten lager of gelijk zijn aan 64 slagen per minuut.
Frequentie: Deze hoort tussen 28 – 40 slagen per minuut (in rust) te zijn. De hartslag wordt met een stethoscoop beluisterd en bij slagaders van hals/kaak gevoeld.
Temperatuur
Ook de temperatuur is afhankelijk van omgeving, inspanning, dag- en nachtritme en leeftijd. Boven 38,0 °C spreekt men van een temperatuurverhoging. Neem hiervoor een speciale langere paardenthermometer of maak een touwtje aan de thermometer vast, je zal namelijk niet de eerste zijn bij wie de thermometer naar binnen floept ;-).
En controleer ook regelmatig de temperatuur van neus, oren, benen, kroonrand en hoeven zodat je bij eventuele peesblessures weet hoe de benen van je paard normaal aanvoelen.
Veulens hebben op jongere leeftijd een iets hogere temperatuur.
Pasgeboren veulens; 38,5-39,5 °C. Veulen tot 1 maand: 37,5-38,5 °C.
Daarna zal de lichaamstemperatuur zakken tot onder de 38,0 °C.
De normale temperatuur van een paard ligt tussen de 37,5 en 38,0 °C.
Door regelmatig de lichaamstemperatuur van je paard te meten weet je precies wat de gemiddelde lichaamstemperatuur van jouw paard is.
Slijmvliezen
De slijmvliezen van het paard beoordeel je door te kijken naar het oog, neus, en mond (en evt. het schedeslijmvlies bij een merrie). Door inspanning kan het oogslijmvlies roder lijken, daarom moet ook het slijmvlies van de mond beoordeeld worden (na inspanning mogen de slijmvliezen niet bleek zijn).
Je kunt de slijmvliezen van de mond controleren door op het tandvlees te duwen en het weer los te laten. Door de druk zie je een witte verkleuring, als het goed is, is het tandvlees binnen 2 seconden weer roze van kleur. Als dit langer dan 2 seconden duurt is er een kans dat het paard een vochttekort heeft.
Slijmvliezen beoordeel en controleer je op kleur, vochtigheid en beschadigingen).
Huidspanning, vocht in de huid
De turgor is de maat voor de vochtbalans in de huid, zo weet je of je paard geen vocht te kort heeft. Je test de huidturgor door midden op de hals een huidplooi op te pakken en weer los te laten. Hoe langzamer dit gaat, hoe slechter de vochtbalans. De leeftijd van het paard is hierbij ook van belang, bij oude paarden verstrijkt de huidplooi trager.
Normaal trekt de huid de huidplooi binnen 1 seconde weer glad.
Lymfeknopen
Bij keel van het paard zitten net als bij de mens de lymfeknopen, het is goed om deze bij ziekte te controleren om te zien of ze gevoelig of verdikt zijn.
Darmwerking
Als je vreest voor koliek bij je paard is het ook goed om de darmwerking van je paard te controleren. Soms is deze met het oor duidelijk hoorbaar maar met een stethoscoop kun je deze nog beter horen. Mijn stethoscoop heeft 2 kanten en door mijn stethoscoop te draaien kan ik met de ene kant hart en longen luisteren en met de andere kant de darmen.
Bij een normale darmwerking hoor je 2 a 3 buikgeluiden per minuut.
Door regelmatig dit basis klinisch onderzoek of gezondheidscheck van je paard te doen, weet je precies wat de normale waarden zijn voor jouw paard.
Dit blog is geschreven door Petra Zilverberg. Zij schrijft blogs, cursussen en boeken over Communiceren met dieren, Chakra’s bij dieren, Astrologie bij dieren, Bomen, planten en kruiden voor paarden en Paarden karakters lezen. Ze heeft 30 jaar ervaring met het geven van readings op zowel mensen als dieren en het begeleiden van mensen op hun spirituele pad.
Ontdek hier onze cursussen en boeken van Paarden Natuurlijk.
Paarden Natuurlijk is een onderdeel van All About Beauty.